0
-DAİDALOS MOZAİÐİNDE 4 MİTOLOJİK ÖYKÜ ANLATILIYOR -
MOZAİKTE TESTERE İLE YER ALAN TALOS, TESTEREYİ, ÖLÜ YILANIN DİŞLERİNDEN ESİNLENEREK YAPMIŞ...
Gaziantep'in Nizip İlçesi'nde, Fırat Nehri kıyısında bulunan Zeugma antik kentinden çıkarılan eşsiz mozaikler, görsel güzellikleri kadar, mitolojik öyküleri ile de dikkatleri çekiyor.
Zeugma antik kentinin ikinci yerleşim terasında Gaziantep Arkeoloji Müzesi tarafından, Fransa'nın Nantes Üniversitesi ile birlikte yapılan kazı sırasında 1999'da çıkarılan ve Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen Daidalos Mozaiğinde, 4 mitolojik öykü anlatılıyor. Sağ üst köşesinde, 2000 yıl önceki 3 katlı ve kiremit çatılı bir Roma mimari yapısının yer aldığı mozaikte; Minos Boğası, İlk Uçan Kişi, Testerenin İcadı ve Hırsız Mimarın Yakalanışının öyküleri ifade ediliyor.
MİNOS BOÐASI'NIN ÖYKÜSÜ
Roma villasının yemek odası taban mozaiği olan Daidalos mozaiğinde, 6 figür yer alıyor. Mozaikte, Pasiphae, kızı Ariadne, Daidalos ile sohbet eden Trophonios, ahşap yontan İkaros resmedilmiş. Sağ alt köşede Minos Boğası'nın kesik başına ok tutan Eros, sağ üst köşede ise Labyrinthos sarayı bulunuyor.
Azra Erhat'ın yazdığı Mitoloji Sözlüğü'ne göre, Daidalos mozaiğinde yer alan Minos Boğası öyküsünde, Pasiphae Girit Kralı Minos'un karısı, tanrı Helios ile Perseis'in kızı olduğu belirtiliyor. Poseidon'un, kurban edilsin diye Minos'a gönderdiği ak boğaya Pasiphae aşık olur ve boğa ile birleşebilmek için, Daidalos'a tahtadan inek heykeli yaptırır. Sanki canlıymış gibi duran heykelin içine girer ve gebe kalarak Minos Boğası'nı doğurur.
Minos Boğası, insan bedenli, boğa başlı bir canavarmış. Kral Minos, bu korkunç yaratığı öldürmek ister ama yüreği buna dayanamaz ve sonunda çözüm olarak gün ışığına çıkmayacak bir yere hapsedilmesine karar verilir. Bunu sağlamak için mimar Daidalos'a Labyrinthos sarayı yaptırılır. Minos Boğası'na da her yıl 7 delikanlı ve 7 genç kız, kurban olarak verilmiş.
Theseus Girit'e Minos Boğası'nı öldürmeye geldiğinde, Pasiphae'nin kızı Ariadne kendisini görmüş ve aşık olmuş. Minos Boğası'nın bulunduğu binbir dehlizli Labyrintos'ta kaybolmaması için, Daidalos'un önerisiyle Ariadne Theseus'un eline bir yumak iplik vermiş.
Theseus da karışık ve karanlık dehlizlerde ilerledikçe yumağı açıp ipliği yere bırakıyormuş. Canavarı öldürdükten sonra çıkış yolunu ona bu iplik göstermiş. Sonra da Ariadne'yi kaçırıp, Naksos Adası'na varmışlar.
İLK UÇAN KİŞİ
Azra Erhat'ın Mitoloji Sözlüğü'nde, Theseus'a Labyrinthos'a girip çıkması için Ariadne'ye bir yumak iplik kullanmasını öneren Daidalos'un Theseus'un başarısında parmağı olduğunu öğrenince, Kral Minos buna çok kızdığı belirtiliyor. Kral Minos, Daidalos'u, oğlu İkaros ile birlikte kendi inşa ettikleri Labyrinthos'a kapatmış.
Daidalos, oradan çıkmanın çaresini de bulmuş. Kuşların pencerelere bıraktıkları tüyleri ve arı peteklerindeki balı kullanıp, İkaros ile kendisine birer çift kanat yapmış. İkisi de böylece uçup gitmişler. İkaros, dünyada ilk uçan adam olarak ün bırakmış. Daidalos, uçmadan önce oğluna ne çok alçaktan uçmasını ne de fazla yükselip güneşin ışıklarına yakın gelmesini salık vermiş. Ancak, havalandıktan sonra İkaros babasının bu sözünü unutmuş, başarısından dolayı gurura kapılmış ya da hava sarhoşluğuna tutularak yükseldikçe yükselmiş, güneşin ışığına aldırmamış, giderek doğayı yenmek, özgürlüğe kavuşmak sevinci ile Helios'u hor görme suçunu da işlemiş. Güneş tanrı, onun kanatlarını tutan balmumunu eritmiş, İkaros da denize düşmüş ve boğulmuş. Ege'de Sisam Adası'nın çevresindeki denize İkaros Denizi denmiş.
TESTERENİN İCADI
Diadolos'u hem mimar hem heykeltraş hem de her türlü mekanik araçlar yapan ve Platon'un Menon adlı diyaloğunda sözü geçen canlı heykelleri bile meydana getiren çok yönlü yaratıcı olarak tanımlayan Azra Erhat'ın Mitoloji Sözlüğü'ne göre, Daidalos, Atina'daki işliğinde yeğeni Talos ile birlikte çalışırmış.
Günün birinde Talos ölü bir yılanın dişinden esinlenerek testereyi icat etmiş, bunu fena kıskanan Daidalos kendisini Akrapol'den aşağıya atarak öldürmüş. Davaya bakan Areopagas Mahkemesi de Daidalos'u sürgüne göndermiş. Mozaikte, Daidalos, elinde testere ile resmedilmiş.
HIRSIZ MİMARIN YAKALANIŞI
Mitoloji Sözlüğü'nde, Boiotia Kralı, hazinesini saklamak için, mimarlar Agamedes ile Trkophonios'a, sağlam yapı ısmarlamış. Para hırsına kapılan 2 mimar da hazine odasını, bir taşını yerinden oynatıpkolayca çıkarabilecekleri biçimde yapmışlar. Geceleri buraya gelir, hazineden bir şeyler araklarlarmış.
Varlığının gün geçtikçe eksildiğini gören kral, Girit'ten ünlü mimar Daidolos'u çağırmış. Bir tuzak kurmuşlar ve 2 hırsızı tam yakalayacakları sırada, Trophonios, Agamedes'in kafasını keserek kaçmış.
Daidalos mozaiğinde, Boiotia şehrine gelmiş olan Daidolos'un, heykeltraş ve mimar olan Trophonios ile sohbeti resmedilmiş. Mozaikte,Daidolos Trophonios'un hazineyi çalan kişi olduğunu henüz bilmeyen ve oğlu İkaros ile birlikte hırsızı yakalamak için tuzak hazırlamakla uğraşırken görüntüleniyor.
Kaynak : Anadolu Ajansı
