Harabe.net üyelerinin desteği ile yazılan dosyayı bölüm bölüm buraya aktarıyorum , dosyanın asıl kaynağı: google biyoinformatik grubudur.
1. BİYOTEKNOLOJİ
Tüm rapor boyunca kullanılacak biyoteknoloji tanımlarının açıklanmasıyla başlayacak olan bu ödevin amacı, dünyada özellikle tıp, sağlık, tarım, hayvancılık ve çevre sektörlerindeki BT uygulamalarını tanıtmaktır.
2.1. Tanımlar
Bilim dünyası günümüzde anatomi, fizyoloji, biyokimya, farmakoloji, patoloji, toksikoloji gibi bilim dallarına artık tümleşik bir açıdan bakabilmektedir. Tanımlamalar molekül düzeyinde yapılabilmekte, ortak yanlar bulunup, kimya diliyle de açıklanabilmektedir. Genetik biliminde de bu ortak dil, kendini en iyi biçimde ifade edebilmektedir. Tüm canlıların ortak yapıları olan genler, onların işlevleri, manipülasyonları ve bir organizmadan başka bir organizmaya nakledilebilmeleriyle sonsuz uygulama olanakları yaratılmaktadır. Bakteriler, bitki ve hayvan hücreleri, tıpta, tarımda ve sanayide kullanılmak üzere hormon, ilaç, antikor üreten fabrikalara dönüştürülebilmektedir. Genlerin insan sağlığındaki önemi gün geçtikçe ortaya çıkartılarak, kuşaktan kuşağa geçen hastalıklar genetik temellere dayanılarak açıklanabilmekte ve genetik tedavi yöntemleri üzerinde yoğun olarak çalışılmaktadır. Tarım uygulamalarındaysa bitkilerin genetik yapısında gerçekleştirilen değişikliklerle bitkiler, çeşitli iklim ve toprak şartlarına dayanıklı hale getirilebilmektedir. Modern BT yöntemleri sayesinde bitki genleriyle oynanarak istenen özellikler bitki genomuna eklenmekte ve böylece, uzun zaman alan, masraşı ve her zaman verimli olmayan geleneksel melezleme yöntemlerine karşı BT artık ciddi bir seçenek oluşturmaktadır.
Son 20 yılda biyoloji bilimlerinde canlıların yapısı ve işleyişi yönünde büyük bir bilgi birikimi elde edilmiştir (Bkz. Ek 1). Bu birikim doğayı anlayabilme isteğinin (akademik merak) yönlendirdiği araştırmalarla sürekli artarken, ticari uygulamalar yoluyla insanların çeşitli gereksinimlerini de karşılamıştır. Genetik mühendisliğinin ve ilgili teknolojilerin tıp, tarım ve çevre konularına büyük yenilikler getirerek toplumsal ve ekonomik yaşamı da artık etkileyebileceği görülmektedir. Bilimsel gelişmelere ve endüstriyel uygulamalara paralel olarak politik kararlar gerektiren finans, üniversitesanayi işbirliği, patent hakları ve hükümetlerin rolü gibi konular, günümüzde çeşitli platformlarda kapsamlı olarak tartışılmakta ve insanlığın refahı için en iyi uygulamaların gerçekleştirilmesine çalışılmaktadır.
Stanford Üniversitesi’nden Prof. Stanley Cohen ve Prof. Herbert Boyer 1973’te bir canlıdan aldıkları bir geni başka bir canlıya naklederek modern BTnin temellerini attılar (Moses ve Cape, 1991). Bu olaydan hemen sonra, organizmalar üzerinde yapılan bu türden deneylerin endüstriyel uygulamaları konusu gündeme geldi ve yatırımcılar da konuya dikkatle eğilmeye başladı. Araştırmacılar, yatırımcılar, politikacılar ve toplumun çaresiz hastalıklara çözüm bulunacağı yönündeki inancı da bu alanda bir sanayinin biçimlenmesine olanak tanıdı. Yeni kurulan BT şirketleri, üniversitelerden çıkan önemli düşünce ve buluşların uygulanmasında köprü görevi üstlenerek milyarlarca dolarlık bir ekonomik değer yarattı, binlerce kişiye iş olanağı sağladı, ürün ve hizmet sağlayan uydu sektörler oluşturdu. Bilgi ve uzay teknolojileri ile birlikte önümüzdeki yüzyılların teknolojisi olarak gösterilen biyoteknoloji nedir?
Biyoteknoloji, en genel şekliyle sorunların çözülmesi ve yararlı ürünlerin üretilmesi amacıyla biyolojik süreçlerin kullanılması olarak tanımlanabilir. Biyoteknolojinin son aşaması olan modern biyoteknolojiyse farklı alan ve zeminlerde birçok değişik biçimde tanımlanmıştır. İnsanlar, binlerce yıldır, biyokimyasal ve genetik mekanizmaların nasıl işlediğini bilmeden deneme yanılma yoluyla şarap ve bira yapımında fermentasyondan, peynir ve yoğurt yapımında sütün bakteriyle ekşitilmesinden ve ekmek yapımında da mayalardan yararlandı. Bir başka deyişle aslında farkında olmadan BTlerden yararlandı. Ancak geçtiğimiz yüzyılda I. Dünya Savaşı’nda patlayıcı madde üretmek üzere, aseton yapımında fermentasyon teknolojisi endüstriyel anlamda kullanıldı. Bu teknolojinin kullanımı, 1940lı yıllarda antibiyotik üretiminde daha da yaygınlaştı. 1970’li yıllardan günümüze kadar olan dönemde ise hem proteinler ve metabolik döngülere ilişkin bilgilerimiz arttı hem de DNA’nın (Deoksiribonükleik Asit) enzimler aracılığıyla kesilip, değiştirilebilmesi ve bir canlıdan bir başkasına nakledilebilmesini mümkün kılan teknolojiler gelişti. Bir yanda yeni, yaratıcı düşünceler ve buluşlarla beslenen teknolojinin itici gücü, öte yanda yeni ürünlere olan gereksinim ve yeni arayışlar içindeki piyasa, BTnin günümüzdeki etkisine sahip olmasını sağladı .
Biyoteknoloji, temel bilim buluşlarını kısa sürede yararlı ticari ürünlere dönüştürebilmesiyle bir anlamda kendi talebini de yaratabilir. Bu yönüyle de öteki teknolojilerden ayrılır. Örneğin, sıcak su kaynaklarında yaşayan bakterilerden birinden elde edilen, yüksek sıcaklığa dayanıklı bir enzim, günümüzde uygulama ve temel bilim çalışmalarının ayrılmaz bir parçası olan PCR’nin önemli bir girdisidir. Modern BTnin tanımı, bira ve şarap gibi geleneksel BT uygulayan üretim süreçlerini ilgi alanı dışında bırakmakla birlikte, özgün araştırma ve geliştirmeler sonucunda elde edilen maya kültürlerinin üretimini kapsar.
Biyoteknoloji uygulamaları mikrobiyoloji, biyokimya, moleküler biyoloji, hücre biyolojisi, immünoloji, protein mühendisliği, enzimoloji ve biyoproses teknolojileri gibi farklı alanları bünyesinde toplar. Bu nedenle de BT birçok bilimsel disiplinle karşılıklı ilişki içinde gelişir .
Günümüzde BTnin, etkili olduğu dört temel alan/sektör vardır:
• Tıp alanındaki BT
• Tarım ve hayvancılık alanındaki BT
• Çevre BTleri
• Endüstriyel BT
devamı sonra
0
