0
SAANEN KEÇİLERİ
vcil hayvanlar türleri arasında SAANEN keçinin önemli bir yeri vardır ve ekonomik önemi fazla olan türlerden en iyisidir. Bu keçinin ilk evcilleştirilen hayvan türlerinden bir olmasına ve değişik ortamlara kısa bir zaman dilimi içinde uyum sağlamasına bağlayabiliriz.
SAANEN keçileri bilindiği üzere en fazla süt üreten keçi ırklarının başında gelir. İsviçre kökenli bu hayvanlar dünyanın her yerinde yetiştiği gibi ülkemizde de bulunmaktadır. 2002 yılında yapılan bir araştırmaya göre (Kaynak : Zirai Mücadele CD 2002) Türkiye de 8.057.000 milyon baş keçi bulunmaktadır. Son beş yıl içinde ki keçi popülasyonundaki azalama oranı %10'dur. Keçi yetiştiriciliği özellikle kırsal alanlarda yaşayanlar için protein kaynağı acısından oldukça önemlidir.
SAANEN keçisi, diğer keçi ırklara ve özellikle de ülkemizde yaygın olan kıl keçilerine göre süt verimi daha çok fazladır. İyi koşullarda yetiştirilen bir SAANEN keçisinin ortalama verimine 10 adet kıl keçisi ancak ulaşabilmektedir
Neden Saanen
1980 öncesinde Çanakkale Tarım İl Müdürlüğü'nün çabaları ile Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü'nden damızlık nitelikte Saanen tekeleri getirtilmiş ve bölgeden temin edilen kıl keçilerinin kullanılması ile çevirme melezlemelerine başlanmıştır. Zamanla elde edilen damızlık erkek ve dişi materyaller bölge üreticilerine dağıtılarak bu genotipin bölgede yaygınlaşması sağlanmıştır.
Sağlam kemik yapılı ve duruşu muntazam olan Saanen keçileri, değişik çevre şartlarına iyi adapte olduklarından, dünyanın bir çok köşesinde yetiştirilebilmektedir. Saanen keçisi, sütçü ırklar arasında en erken gelişen bir tiptir ve ırk karakterlerini döllerine geçirme bakımından da üstündürler . Yapılan melezlerden anlaşılmıştır ki, Saanen ırkının beyaz rengi diğer renklere baskındır. Bu ırkta süt verimi en başta gelen özelliktir. İyi bakım – besleme şartlarında ve küçük sürülerde ortalama laktasyon verimi 800 – 900 kg etrafında olup 1500-2000 kg'a çıktığı görülmüştür. Sütte yağ oranı %3 –4'dür. Bu ırkta döl verimi de yüksektir, her doğuma ortalama 1.7 – 1.9 yavru düşer. Bir doğumda 3 – 5 yavru elde edildiği görülür. Türkiye'de Saanen yetiştiriciliği üzerinde yapılan çalışmalarda, memleketimizde bu ırkın başarı ile yetiştirilebileceği ve özellikle iklim koşullarının Saanen için uygun olan bölgelerde çok iyi sonuçlar alındığı ortaya konmuştur.
Saanen Özellikleri
Saanen ırkı, cevre ve yapılan melezlemeler sonucunda farklılıklar gösterebilirler. Ama ağırlıklı olarak ortak özellikleri , kirli beyaz ve krem renginde, kısa tüylü ‘dür. Ancak bazılarında but çevresinde ve meme etrafında uzun kılların kapladığı bir alanı görmek mümkündür. Derisi ince, elastiki ve pembe renklidir. Kılları kısa, parlak ve sıktır. Tekelerde sakal gelişmiştir. Dişilerde genel olarak gerdanda tek veya çift küpe bulunur. Dişilerde baş zarif, gözler büyük ve parlak, kulak ince ve hafif sarkık veya diktir. Vücut yapısı derin uzun ve arkaya doğru geniş olup, boyun ince ve uzundur. Meme süt yönüne uygun olarak iyi gelişmiş olup, karın altına ve arka bacaklara doğru yayılmıştır.Erkek ve dişiler boynuzlu veya boynuzsuz olabilirler.
Ezine Saaneni keçilerine ait bazı özellikler
Özellik Ortalama
Ortalama Oğlak Doğum Ağırlığı
3,6 kg
Doğumda Göğüs Çevresi
37 cm
Sütten Kesim Yaşı
45 gün
Sütten Kesim Ağırlığı
14 kg
Ergin Keçi Ağırlığı
60 kg
Ergin Teke Ağırlığı
75 kg
Ergin Keçi Cidago Yüksekliği
72 cm
Ergin Teke Cidago Yüksekliği
84 cm
İlkine Tekeye Verilme Yaşı
7-8 ay
Keçi Başına Oğlak Sayısı (Oğlak Oranı)
1.6
Laktasyon Süresi
280 gün
Laktasyon Süt Verimi
500- 800 kg
0-2 Aylık Dönemdeki Ölüm Oranı
% 5-6
Sütün Yağ İçeriği
% 3,49
Sütün Kuru Madde Düzeyi
% 9,65
Sütün Özgül Ağırlığı
1,028 gr/cm 3
Dr. Ayhan CEYHAN
Marmara Hayvancılık Araştırma Enstitüsü
Hayvan Yetiştirme ve Islahı Bölümü, Keçi Yetiştirme Şubesi
Orijini
Saanen keçisi Saanen Vadisinden orijin alan bir İsviçre ırkıdır. Keçiler Türkiye’ninde içinde olduğu pek çok ülkede en popüler süt keçisi ırkıdır.
Irk Özellikleri
Saanen keçileri %3-4 yağlı yoğun süt üreten bir ırktır. Saanenler sütçü tip hayvanlardır, çukur veya düz yüz hatlı ve zayıf vücut yapılıdır. Saanenler Alpin keçileri ile karşılaştırıldığında orta canlı ağırlıktadır. Keçilerin canlı ağırlığı en azında 64 kg’dır. Ortalama cidağo yüksekliği yaklaşık 81 cm, tekeler ise yaklaşık 94 cm’dir.
Kıl rengi beyaz yada kremdir ve kılar genellikle kısadır.Omurga boyunca uzun tüyler vardır. Doğumda boynuzlar tam olarak çıkmamıştır. Kulaklar genellikle sivri, baş ve kulaklar dik ve narin yapıdadır. Bu ırk aşırı güneş ışığına karşı duyarlıdır ve en iyi performansını soğuk iklim koşullarda verir. Saanenler genellikle yumuşak huylu hayvanlardır ve rutin olarak makineli sağıma iyi adapte olurlar. Sevgiye çabuk cevap verirler.
Saanen Keçisi
Yüksek verimli Saanen keçisi etkili bir döl verimine sahip olmalıdır. Dişiler yumuşak huylu, çevik görünümlü ve narin görünüşlü olmalıdırlar.
Memeler iyi gelişmiş fakat etli olmamalı, sağımdan sonra pörsümüş bir görünüme sahip ve yumuşak yapılı but arasına iyi yerleşmiş olmalıdır. Memeler yuvarlak yada küre biçiminde olmalı fakat sarkık, iki yarım arasında yarık olmamalıdır. Meme gelişimi iyi ve vücuda önden ve arkadan bağlantısı sağlam keçiler tercih edilir. Memeler hayvanların yüksek süt verim zamanında sarkmamalı ve taşınabilir durumunda olmalıdır. Memenin vücut’a iyi bağlanması özellikle tercih edilir.
Meme uçları memeden ayırt edilebilir ve bir dereceye kadar iri olmalıdır. Meme uçları kare şeklinde birbirine simetrik yerleşmiş ve uzaktan belirgin olarak fark edilir olmalıdır. Keçilerin normal olmayan meme ve meme uçları sağımı zorlaştırır. Bu tür hayvanlar damızlığa ayrılmamalıdırlar.
Çene kare şeklide olmalı kısa yada uzun olmamalı ve dişler sağlam olmamalıdır. Burun ve burun deliği geniş, dudaklar enli, gözler her iki yana iyi yerleşmiş olmalıdır. Boyun uzun ve
orta şişmanlıkta, göğüs ve omuza olan bağlantısı iyi olmalıdır.
Vücut şekli düzgün ve iyi gelişmiş, yükseklik ve derinlik ölçüsüne sahip olmalıdır. Göğüs derin ve geniş olmalıdır. Kaburgalar iyi sıralanmış olmalıdır. Omuz veya göğüs kafesi arasına sıkışmış olmamalıdır. Sağrı omuz seviyesinde ve kuyruk hafifçe düşük olmalıdır.
Saanen keçileri topallamadan yürümeli ve duruşu sağlam ve düzgün olmalıdır. Bacaklar düzgün, uzun ve vücut altına kare şeklinde yerleşmelidir. Bacaklar çarpık olmamalıdır. Butlar zayıf, memenin vücut a yerleşmesine müsait olmalıdır.
Saanen Teke
Saanen tekesinin damızlık değeri; kendi döllerinin döllerinin üreme performansı ve kalitesi ile kendisinin üreme performansı birlikte değerlendirilmelidir. Teke derin, iyi vücut konformasyonlu, erkeksi (kaslı) ama görünüşte kaba olmayan kuvveti sahip olmalıdır.
Testisler iri ve bir biri ile orantılıdır. Testis torbası vücuda iyi yerleşmiş, vücuttan aşağı inmiş olmalı, her iki testis bir birinden ayrı yada dengesiz olmamalıdır.
Kabak tekler kabak keçiler ile genellikle yetiştirme programlarında boynuzsuz keçilerin yavruları ile kullanılmaz, dişiler kısır veya çift cinsiyetli doğabilir. Eğer kabak damızlık olarak aşım zamanında kullanılırsa dişilerin boynuzlu olması bu sorunu çözmektedir.
