0
insan kainatın özetidir denilerek insana sonsuzluk katılmış olur.
insanda aslında nefha-yı ilahi yani ruhsal yapı esas.çünkü insan, Allah'ın "Ona kendi ruhundan üfledi"38-72,şeklinde nitelendiriliyor.bu esasla ruhun dışınsdaki esas kalıcı gibi duran tüm beşeriyet vasıfları geçici olmakla beraber aslında yegane baki olansa ruh.Allah bekayı insana verdiğinden insan Allahın aleminde yaşayacaktır.
insan,zatullahı kaplayan bir zarf durumunda olması sebebiyle,zarf sıfat durumundaysada ve ancak içindeki mektup O'dur,bu mektup yani insanın iç alemi görülebilirmi elbette görülmez.görülmediği içinde mektuba yani asıl olana olan saygımızdan dolayı o mektubu ihtiva eden yani karşımızda beşer suretiyle duran her bireyi insan olarak kabul ediyoruz.İşte o yüzden ister farkında olsun isterse olmasın Allahın yarattığı herşey gibi insanda değerlidir deriz.
insan güzeller güzeli,ihtizama sokulmuş yani ahzen-i takvim yaratılmış.işte aslında insan bu ahzeni takvim olması sebebiyle aletin aleti yani kainatın aleti durumundadır.içinde Allah'ın kumanda ettiği "etkileşim alanuı"denilen bir alem daha vardır.Aslında bu alemde hem içten hemde dıştan gelen sinyalleri alır."feyz-i akdes" içten kaynaklanana,"feyz-i mukaddes dıştan gelenlere denir.
insanın gerçekten yüzünü çevirmesi gereken kıble kendi iç alemindeki ikinci beyt olan beyt-ül haramdır.herşey içeride insanın kalbindedir.kainat bu kalbin aksinden başka birşey olmadığından bakılacak yer gönüldür.bu nedemnledirki insanın tekamülü görünen bedenselliği değil görünmeyen ruhsal gelişimiyle değerlendirilmeli.
Ancak insan aynaya baktığında kendini sureten yani şekil olarak görür.Oysaki gerçek anlamda insan olabilmek sireten yani ahlakende insan olmak lazımdır.çünkü insan o suret değil suretin içindekidir. suretin içi boşsa ona diyecek söz yok ama doluysa Kuranla ikiz kardeş durumundadır.işte bu yüzden insan kainatın aslıdır denmiş.
