0
İşte biz buyduk...
ABD’yi vergiye bağlayan ve yabancı dil olan Türkçe bir metine imza attıran tek devlet Osmanlı İmparatorluğu’ydu
Dünyanın jandarmalığına soyunarak Afganistan ve Irak işgalini gerçekleştiren ABD’yi ilk ve son defa vergiye bağlayıp, yine ilk ve son defa yabancı bir dil olan Türkçe metine imza koyduran Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan tarihi anlaşma, ABD’nin ünlü üniversitelerinden Yale’nin hem kütüphanesinde hem de web sitesinde tarihçilerin ve araştırmacıların bilgisine sunuldu.
EBUBEKİR GÜLÜM / ANKARA
Dünyanın jandarmalığına soyunarak Afganistan ve Irak işgalini gerçekleştiren ABD’yi ilk ve son defa vergiye bağlayıp, yine ilk ve son defa yabancı bir dil olan Türkçe metine imza koyduran Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan tarihi anlaşma, ABD’nin ünlü üniversitelerinden Yale’nin hem kütüphanesinde hem de web sitesinde tarihçilerin ve araştırmacıların bilgisine sunuldu. Akdeniz’e izinsiz girdiği için Osmanlı donanması tarafından esir alınan 13 ABD gemisinin serbest bırakılması ve bundan sonra ABD gemilerinin Akdeniz’i serbest şekilde dolaşmasını sağlayan anlaşma ile ABD bir defaya mahsus olmak 642 bin altın, ayrıca yılda 12 bin Osmanlı altını ödemeyi kabul etmişti.
Tarihinde ilk ve son defa vergi ödeyen ABD’nin Osmanlığı İmparatorluğu ile imzaladığı ticaret anlaşmasının orijinal metni ile İngilizce çevirisi, ABD’nin ünlü üniversitelerinden Yale’nin kütüphane ve arşivlerinde dünya kamuoyunun bilgisine açıldı. http://www.yale.edu/...ry/bar1795t.htm adresinde 5 Eylül 1795’de yapılan Osmanlı İmparatorluğu ile ABD, arasında imzalanan ticaret anlaşmasının 22 maddelik metnine ulaşılabiliyor. Sitede, anlaşmanın orijinal halinin Türkçe olduğu vurgulanırken, İngilizce çevirisinde bütün detaylar tek tek sıralanıyor. Web sitesinde anlaşmanın tarihi, bugün tüm İslam aleminin kullandığı hicri takvimdeki karşılığı da özellikle belirtiliyor. Anlaşmanın hicri takvim tarihi ise, 21 Sefer 1210.
Osmanlı ABD’yi vergiye nasıl bağladı?
6 asır boyunca 3 kıtaya hakim olan Osmanlı İmparatorluğu, 18. yüzyılda Akdeniz sularını tamamen hakimiyeti altına altında bulunduruyordu. Bu yüzyılda yeni kurulan ABD, Avrupa devletlerine göre daha zayıf bir deniz filosunu sahipti. ABD gemileri yavaş yavaş okyanuslara ve büyük denizlere açılmaya başlayınca, Akdeniz’de
Osmanlı ile karşı karşıya geldi.
25 Temmuz’da 1785’te Atlantik’de Cadiz açıklarında ABD bayrağı taşıyan ilk gemi olan Maria Akdeniz’e izinsiz girdiği için esir alındı.
Padişah ABD Başkanını muhatap kabul etmedi
Ardından Dauphin isimli gemi ile birlikte Akdeniz sularında ele geçirilen ABD gemisi sayısı toplam 13’e yükseldi. Bu durum üzerine ABD kongresi acele toplandı ve Başkan George Washington’a gerekli önlemleri alması için hem yetki hem de 700 bin altınlık kaynak verdi.
ABD, Osmanlı donanması karşısında tutunamayacağını anlayınca anlaşma yapılması için teklif getirdi. 5 Eylül 1785 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile ABD, arasında ‘Türkçe’ hazırlanan anlaşma imzalandı. 22 maddelik anlaşmaya Osmanlı Devleti adına Cezayir Beylerbeyi Vezir Hasan Paşa ABD’den Başkan George Washington adına Jaseph Donaldson imza koydu. Osmanlı Padişahının muhatap kabul etmediği ABD Başkanı resmi protokolde, Cezayir Beylerbeyi ile eş tutulmuştu. Çünkü metinde ABD Başkanının ismi ve vekili yer alırken karşısında Cezayir Beylerbeyinin imzası bulunuyordu.
Anlaşma ne getiriyordu?
Yapılan anlaşmaya göre, Osmanlı donanmasının ele geçirdiği 13 ABD gemi ve teknesinin iade edilmesi kararlaştırıldı. Yine bundan sonra Atlantik ve Akdeniz’de ABD bayrağı taşıyan gemilere dokunulmaması hüküm altına alındı. Hem esirlerin serbest bırakılması hem de serbest ticaret için ABD bir defalığına 642 bin altın ödemeyi kabul etti. ABD, ayrıca iki denizde yapacağı geçişler için de yılda 12 bin Osmanlı altını (216 bin dolar) ödemeyi de ayrıca taahhüt etti.
İşte o tarihi belge
Akdeniz’e izinsiz girdiği için Osmanlı donanması tarafından esir alınan 13 ABD gemisinin serbest bırakılması ve bundan sonra ABD gemilerinin Akdeniz’de serbest şekilde dolaşmasını sağlayan anlaşma ile ABD, bir defaya mahsus olmak üzere 642 bin altın, ayrıca yılda 12 bin Osmanlı altını ödemeyi kabul etmişti.
KAYNAK
