0
Vestel, iki önemli buluşla, hidrojen yakıt pil geliştirmede dünyaya fark attı ve hidrojen enerjisinin geniş bir alanda ve ucuza kullanımının yolunu açtı... hidirojeni depolayan bür hidrür süngeri, patentlenen teknoloji ile kilosu 15 dolara elde edildi. Dışarıda fiyatı 50 dolar!
Vestel, iki yıl önce duyurduğu, hidrojen enerjisini kullanan yakıt pilleri geliştirme araştırmalarında son aşamaya vardı: Yeni teknolojiler sayesinde, dünyada benzerlerinden çok ucuza, evlerin elektrik enerjisinden bilgisayar ve elektonik cihaz için çevre dostu pillere, askerin belinde taşıyacağı enerji deposuna kadar hemen her alanda kullanılacak hidrojen enerjili yakıt pili, seri üretim aşamasına geliyor...
Ev tipi yakıt pilleri şimdilik mesela doğalgazla çalışacak. Fakat, yine de elektrik maliyetini en az yüzde 15 kadar azaltacak. Bİir yıl içinde bu yakıt pillerine, su ile çalışan elektroliz sistemleri takılınca evlerde elektrik tasarrufu yüzde 90'ları bulacak. Bu ev tiplerinin fiyatı 1 kilovatlığı şimdilik 5 bin dolar. Bunlarda değişecek tek parça, 8000 kullanım saatinden sonra katalizör olacak ve bunun da fiyatı 100 dolar.
Vestel hidrojen kullanan akü veya pil geliştirme araştırmalarında iki yılda büyük bir mesafe katetti ve kendisini dünyada öne çıkartan başarılara imza attı. Vestel İcra Kurulu üyesi Cengiz Ultav, kendilerine dünyada üstünlük sağlayan, rakiplerine fark attıran patentli yeni teknolojilerini ve geliştirdikleri ürünleri tanıttı.
Ultav, borakstan saf bor hidrür elde ettiklerini, 100 yıldan beri aynı olan elektroliz yöntemini değiştirdiklerini "Elektrolitik kontrol sistemi" sayesinde hidrojeni sudan çok hızlı, daha az bir enerji sarf ederek ayrıştırdıklarını ve yeni açıp kapama sistemi ile de anında elektrik üretimini sağladıklarını, az girdiyle daha yüksek miktarlarda enerji elde ettiklerini açıkladı.
Ayrıca, seramikten geliştirdikleri yeni membranlar sayesinde de, geliştirdikleri yakıt pillerinde hem büyük ucuzluk hem de yüksek verim elde ettiklerini belirtti.
Ultav, tonu en çok 350 dolara deterjan hammaddesi olarak dışarıya sattığımız bordan, yüzde yüz saf ve dışarıda tonu 50 bin dolara satılan sodyum bor hidrür elde ettikleri, bor hidrürü, geliştirdikleri yakıt pillerinde hidrojeni depolama ortamı olarak kullandıklarını açıkladı. Ultav, geliştirdikleri yakıt pillerini, dünyadaki benzerlerine kıyasla çok ucuza satacaklarını açıkladı... Evlerde kullanmak amacıyla geliştirdikleri pillerde, yeni elektroliz sistemi devreye girince de, evlerde elektrik tüketiminde yüzde 90'lara varan tasarruf sağlanabileceğini ileri sürdü.
Ultav'a göre, ev tipi piller, aydınlatma, elektrikli fırın, buzdolabı, TV radyo gibi bütün cihazları çalıştarmaya yetecek. Pillerin en çok 60 metrekare evlerin ısıtılmasında da kullanılabilecek tipleri satışa çıkartılacak...
GELECEÐİN YAKITI
Hidrojene, yıllardır dünyada petrole alternatif en büyük umut olarak bakılıyor. Hidrojen hem çevre açısından temiz hem bol- tükenmez bir enerji kaynağı olarak sayılıyor ve enerji olarak kullanımı için de büyük araştırmalara konu oluyor.
Burada en büyük sorun, hidrojenin taşınması. Sudan ayrıştırarak elde edilen hidrojen, oksijenle karşılaştığında patlayıcı özellikte olduğu için, depolanması, taşınması, yakıt olarak kullanılmasının önünde büyük teknolojik sorunlar var.
Burada kilit sorun, hidrojeni güvenli bir şekilde depolayabilecek ve kullanılabilecek bir sistem geliştirmekte.
Hidrojeni çelik depolarda tutmak, ağırlık ve hacim taşınabilmesini ve kullanılmasını zora sokuyor. Dünyadaki araştırmalar, bordan elde edilen sodyum bor hidrür maddesinin, hidrojeni depolamada büyük bir seçenek olduğunu ortaya koydu.
Bor hidrürün elde edildiği bor-boraks kaynakları bakımından Türkiye dünyanın en zengin ülkesi. Böylece boraks madenleri de hidrojen depolama kaynağı olarak büyük önem kazanıyor.
Bor hidrür maddesi, müthiş bir hidrojen süngeri (hidrojen emici ortam) görevi görüyor.
Cengiz Ultav, 30 gram bor hidrür içine 1 metreküp hidrojen depolanabildiğini, böylece hidrojeni saklamak için çelik ve büyük hacimli saklama kapları zorunluluğunun ve patlama riskinin de ortadan kalktığını vurguladı.
Projenin başında olan Ultav, dış ülkelerde sodyum bor hidrürün çok pahalı yöntemlerle elde edildiğine işaret ederek, "ayrıca bunların lisansını da almak çok zor. Biz, çok daha ucuza mal olan bor hidrür elde etme yöntemimizi patentledik, böylece hidrojenin rahat taşınabilirliğini sağladık," dedi.
SERAMİK MEMBRANLAR
Vestel, yeni teknolojilerini Ankara, Gazi ve Niğde üniversiteleriyle işbirliği halinde geliştirdi ve basın rtoplantısında projeye katkıda bulunan bilim adamları heyeti de hazır bulundu. Elektronik, elektrokimya ve ileri malzeme teknikleri konusunda uzman olan bilim grubun liderliğini Gazi Üniversitesinde makine mühendisi ve termodinamik uzmanı, Azeri kökenli Prof. Dr. Beycan İbrahimoğlu yapıyor. Niğde Üniversitesinden, hidrojen enerjisi uzmanı Nejat Veziroğlu' nun öğrencileri olan Mahmut Mat ve arkadaşları da, seramikten yeni teknolojiye dayanan membranlar, filtreler geliştirerek projeye büyük katkı sağladılar.
Bilim adamları, yakıt pillerinde kullanılan ileri teknolojik malzemelerin geliştirilmesine katkıda bulundu, nano boyutta malzemeler üretilmesini sağladı ve kimyasal membran (zar) ile hidrojenin bor hidrür içinden rahat ve kolayca sökülüp alınabilmesi ve yakıt olarak kullanılması gerçekleştirildi.
Nejat Veziroğlu, Vestel'in yakıt pillerinin, dünyadaki örneklerine kıyasla çok daha ileri teknolojili ve üstün olduklarını açıkladı.Cengiz Ultav, geliştirdikleri ev tipi yakıt pilinin, 650 derece sıcaklıkta çalıştığını, Japonların, başbakanlarının evlerine kurduğu ve elektrik ihtiyacını karşıladığı yakıt pilinin ise ancak 800 derece sıcaklık gerektirdiğini, kendi pillerinin böylece daha az enerji girdisiyle çalıştığını ve bu özelliğin de maliyetleri çok düşürdüğünü belirtti. Japonlar titanyum gibi pahalı malzemeler kullanırken, Vestel teknolojisi, paslanmaz çelikle maliyetleri düşürüyor.
Ultav şöyle dedi: Şu aşamada 2,7 Kw enerji girdisiyle yüksek verim alıyoruz, fakat biz bu girdiyi 2 Kw'a düşüreceğiz, şu sırada bor hidrür eldesinin laboratuvar ortamında kilo maliyeti 15 dolar iken, bunu da seri üretime geçince üçte bir fiyatına çekeceğiz.
Dış ülkelerde raflarda satılan hidrojenli yakıt pilleri, mesela 60 watlık bond çantası büyüklüğünde ve teknelerde kullanılan yakıt pilleri 5 bin dolara satılıyor. Ayrıca bunlar metanoldan hidrojen eldesine dayanıyor. Örneğin Voller marka 2 kilovatlığı 20 bin dolar olan LPG ile çalışan tipleri satılıyor. Üniversitelerde kullanılan ve bazı otobüslerde deneme seferleri yapılan yakıt pilleri de var. Ancak bunlar pahalı ve henüz kitlesel satışa uygun değil. Ve hükümetler parasal destek veriyor.
20 MİLYON DOLAR
Ultav kendi hesaplarına göre 2 yılda 10 milyon dolar, şirket sahibi Ahmet Nazif Zorlu 'a göre ise 20 milyon dolarlık ARGE harcaması yaptıklarını açıkladı. Kendilerinin seri üretime de geçebileceklerini, ancak lisans haklarını da satabileceklerini belirtti ve "bugüne kadar bir rüyaya yatırım lyaptık, bundan sonra artık fırsatlara yatırım yapacağız", dedi.
Sodyum bor hidrür eldesi, Vestel'e kilosu 15 dolara mal oldu, dışarıda satış fiyatı ise kilosu 50 dolar.
Vestel, üretitği yakıt pillerinin sertifikasyon için gerekli testleri yapıyor. Bazı ürünlerin Temmuzdan itibaren piyasaya çıkasbileceği belirtildi. Ev tipi yakıt pilleri ilk aşamada doğalgazla çalışacak. Fakat, yine de elektrik maliyetini en az yüzde 15 kadar azalacağını belirten Ultav, bir yıl içinde bu yakıt pillerine, satılmış olanlar da dahil, su ile çalışan elektrolis sistemlerini takacağız ve böylece evlerde elektrik tasarrufu yüzde 90'ları bulacak dedi. Bu ev tiplerinin fiyatı 1 kilovatlığı şimdilik 5 bin doları bulabilir. Bunlarda değişecek tek parçanın, 8000 kullanım saatinden sonra katalizör olduğunu ve bunun da fiyatının 100 dolar civarında satılacağı belirtildi.
(Cumhuriyet Bilim Teknik/ 04.05.2007
