Gönderim zamanı 14.03.2007 - 17:58
Eski Mısır yazıtlarından Ölüler Kitabı’nda yeralan şu dizeleri okuyunca “temiz
toplum” için toplumu oluşturan tüm kesimlerin ahlaki davranmasının ne denli önemli
olduğunu kavramak daha kolay olur diye düşünüyorum. Gerçekten de, yukarıdaki
metinde “temiz toplum” için birey ahlakının, aile ahlakının, iş ahlakının, çevre
ahlakının önemini belirten ve vurgulayan ifadeler hemen dikkatimizi çekiyor. Ölüler
Kitabı’nda yer alan “kimseye yalan söylemedim” ifadesi ile “birey ahlakı”; “zina
etmedim” ifadesi ile “aile ahlakı"; “terazinin dirhemi üzerine hiçbir zaman elimi
bastırmadım” ifadesi ile “ticaret ahlakı”; “ölmüş balığı bile avlamadım” ifadesi ile
“çevre ahlakı”nın ne derece önemli olduğu vurgulanıyor.
İşte buradan hareket ederek temiz toplum için tüm toplumsal yapı ve
kurumların ahlaka uygun davranış ve eylemlerde bulunmasının önemli olduğunu
söyleyebiliriz. Ülkemizde genel olarak “temiz toplum” sloganı ile özellikle siyasal
alanda ortaya çıkan kirlilik ve yozlaşmaların ortadan kaldırılmasının gerekli olduğu
vurgulanmaktadır. Halbuki, yukarıda da belirttiğimiz üzere kirli olan sadece kamusal
alan (devlet) değildir. Birey ve aileden başlayan ve yayılan kirlilikler sözkonusudur.
Tüm meslek alanlarında pek çok kirlilikler ortaya çıkabilmektedir. İşte bu yüzden
“temiz toplum için toplam ahlak” ın önemli olduğunu düşünüyorum.
AHLAK KAVRAMI
Ahlak, kelimesinin etimolojik açıdan kökeninin Arapça “hulk” ; Yunanca
“ethos” ve Latince “mos” kelimelerine dayandığı bilinmektedir. Arapça “hulk”, “huy”
anlamına gelmektedir. Arapça “ahlak-ı hamide” ve “ahlak-ı hasene” iyi ahlak; “ahlak-ı
zemime” ve “ahlak-ı seyyie” ise kötü ahlak anlamlarına gelmektedir.
İngilizce’de ahlak kelimesinin karşılığı olarak kullanılan “ahlak” (ethics)
kelimesinin kökeni ise Yunanca “ethos” dan gelmektedir. Yine İngilizce de ahlak
kavramını ifade etmek üzere kullanılan “morality” kelimesi Latince “mos”
kelimesinden türetilmiştir.
Ahlak, bir sosyal bilim dalı olarak toplum içerisinde oluşmuş örf ve adetlerin,
değer yargılarının, normların ve kuralların oluşturduğu sistem bütününü inceler. Bu
sistem bütünü; bir bireyin, bir grubun ya da tüm toplumun doğru ve yanlış
davranışlarını belirler ve yönlendirir.
Ahlak bilimi içerisinde incelenen başlıca konular ise şunlardır:
• İyi ve kötünün ayırdedilmesi,
• Doğru ve yanlışın belirlenmesi,
• İnsanın yapması gereken ya da insanlardan yapılması beklenen davranış ve
eylemlerin tespit edilmesi,
• İnsanların yapmaması gereken ya da insanlardan yapılmaması istenen davranış
ve eylemlerin tespit edilmesi,
Ahlak bilimi özetle, ahlak kurallarını ele alan bir disiplindir. Ahlak kurallarının
temel özelliklerini ise şu şekilde özetlemek mümkündür:
• Ahlak kuralları, belirli bir kişi, grup ya da toplum için geçerli olan değer yargılarıdır.
Ahlaki kurallar genel geçerliliğe sahip değillerdir. Bir başka ifadeyle, neyin doğru,
neyin yanlış, neyin iyi ya da kötü olduğu kişiden kişiye, gruptan gruba ve nihayet
toplumdan topluma değişebilir. Örneğin, bir kişi için doğru olan, diğeri için doğru
olmayabilir. Özetle, ahlak kuralları subjektif , yani kişiden kişiye değişen değer
yargılarını ifade eder.
• Ahlak kuralları, belirli bir yerde geçerli olan değer yargılarıdır. Herkes için genel
geçerliliğe sahip ahlaki kurallar olmadığı gibi her yerde genel geçerliliğe sahip
ahlaki kurallar da yoktur. Bununla birlikte, bazı davranış ve eylemlerin (örneğin,
yalan söyleme, hırsızlık yapma vs.) herkes tarafından ve her yerde kabul edildiğini
söylemek mümkündür. Burada ifade edilmek istenen tüm ahlak kurallarının her
yerde geçerli olmadığıdır.
• Ahlak kuralları, belirli bir zamanda geçerli olan değer yargılarıdır. Bugün geçerliliği
olan bir ahlak kuralı, önemini zamanla kaybedebilir , hatta değersiz olabilir.
Ahlak insanlararası ilişkilerde nasıl davranılması (ya da nasıl davranılmaması)
gerektiğini gösteren kendiliğinden oluşmuş (spontan) ve hazır bir değer yargıları
sistemidir. Ahlak kuralları kendiliğinden oluşur, ancak daha sonra “hukuk kuralı”
haline dönüşebilir.
Bu açıklamalarımız çerçevesinde ahlak kavramını daha bilimsel olarak şu
şekilde tanımlamamız mümkündür. Ahlak, toplumsal yaşamda, belirli kişi, grup ya da
toplum için belirli zamanda ve belirli bir yerde geçerli olan (ya da geçerli olması
beklenen) değer yargılarının, örf, adet, norm ve kuralların oluşturduğu bir sistem
bütünüdür.
Bu açıklamalardan sonra şimdi ahlak felsefesi ile ilgili kısa açıklamalar
yapalım.
AHLAK FELSEFESİ
Ahlak felsefesi (moral philosophy), insan yaşamının ahlaki boyutu ile ilgilenen
bilim ve felsefe disiplinidir. Bir başka ifadeyle, ahlak felsefesi, insan yaşamındaki
değerler, ilkeler ve yargıları inceleyen felsefe dalıdır.
Ahlak felsefesi ile ahlak arasındaki farklılığı açıklamakta yarar vardır. Ahlak
felsefesi, ahlak konusunu inceleyen bir bilim dalı ya da felsefe disiplinidir. Daha önce
de belirttiğimiz gibi, ahlak, insanların birbirleriyle ya da devletle olan ilişkilerinde
ortaya çıkan ve insanlardan “yapmaları istenen” davranışlar ve eylemlerdir.
Ahlak felsefesi kendi içerisinde çeşitli açılardan sınıflandırılabilir. İlk olarak,
inceleme konusu bakımından ahlak felsefesi “normatif ahlak” ve “pozitif ahlak” olmak
üzere ikiye ayrılır. Her iki alan “meta-ahlak” (meta ethics) ’ın konusunu oluşturur.
Meta-ahlak, felsefi açıdan ahlaki ilkeleri, normları ve değer yargılarını inceler.
Normatif ahlak, yapılması istenen (beklenen) davranış ve eylemler ile yapılmaması
istenen (beklenen) davranış ve eylemleri ifade eder. Pozitif ahlak ise “olması
gereken” değil, toplumda mevcut ahlaki normlar, kurallar ve değer yargılarıdır.
Ahlak kuralları “evrensellik” açısından da “objektif ahlak” ve “subjektif ahlak”
olmak üzere ikiye ayrılır. Objektif ahlak, bir toplumda herkes tarafından kabul
edilebilecek evrensel ahlaki normların olabileceğini savunurken, subjektif ahlak,
herkes tarafından kabul edilebilecek evrensel ahlak kurallarının geçerli
olamayacağını savunur. “Evrensellik” , ahlak felsefesi alanında oldukça tartışmalı
konulardan birisidir.
Ahlak felsefesinde yapılan bir diğer sınıflama ise “mutluluk ahlakı”
(eudaimonism) ve “ödev ve sorumluluk ahlakı”dır. Mutluluk ahlakı, insanın
mutluluğunu esas alan ve bu yönde ahlaki değer yargıları oluşturmaya çalışan bir
ahlak felsefesidir. Ödev ve sorumluluk ahlakı ise insanların sadece kendi
mutluluklarının peşinde koşmalarının ahlaki bir davranış olamayacağını, toplumdaki
sorunlara karşı da ilgili ve duyarlı olmaları gerektiğini savunmaktadır. Mutluluk
ahlakı, bir tür “egoist ahlak”; ödev ve sorumluluk ahlakı ise “alturist ahlak” felsefesidir.
Ahlak felsefesi alanında yapılan diğer bir sınıflama ise “dinsel ahlak” ve “laik
ahlak” şeklindedir. İleride daha ayrıntılı olarak ele alınacağı üzere dinsel ahlak, ahlak
kurallarının kaynağını Tanrı’da ve Tanrı’nın kutsal kitaplarında ararken; laik ahlak,
ahlak kurallarının kaynağını insanda ve insan aklında arar. Laik ahlak, aynı zamanda
“rasyonalist ahlak”; dinsel ahlak ise “ilahi ahlak” olarak adlandırılmaktadır.
AHLAKİ DÜZEN VE TOPLAM AHLAK
Ahlak İlkeleri (The Principles of Ethics) adlı eserinde Herbert Spencer (1820-
1903) “herkes ahlaklı olmayınca hiç kimse ahlaklı olamaz.” diye yazar. Yani birinin
ahlaka uygun olmayan davranışlarda bulunması diğerlerinin de ahlak-dışı (gayri
ahlaki) davranmasına neden olabilir. 19. yüzyılda yaşamış büyük liberal filozoflardan
biri olan Spencer’in ahlak konusunda verdiği mesaj oldukça açıktır; bir kişinin ahlaklı
olması yetmez!... Ya da bir tek alanda ahlaka uygun olan davranışların bulunması
yeterli değildir, tüm alanlarda ahlaka uygun ilkelerin ve standartların yürürlükte olması
gerekir.
Toplam ahlak kavramını tanımlamaya geçmeden önce burada evrensel
düzeyde kabul görmüş bir atasözünü de konunun daha iyi anlaşılması için
belirtmekte yarar görüyoruz. “Balık baştan kokar” atasözünün verdiği mesaj şu
şekilde yorumlanabilir. Örneğin, bir şirket yönetiminde ya da devlet yönetiminde eğer
lider ve üst yöneticiler ahlaka uygun davranmazlarsa o zaman şirket ya da devlet
kuruluşunda görev yapan diğer çalışanların ahlaka uygun davranması sözkonusu
olmayabilir ya da en azından üst yönetim, kendi altlarında çalışanlardan ahlaka
uygun davranış ve eylemlerde bulunmalarını bekleyemez. Özetle, liderlik ve yönetim
ahlakı, organizasyon ahlakı için gerekli bir şarttır. Fakat, yeterli bir şart değildir... Bir
organizasyonda ahlaktan sözedebilmek için liderlik ve yönetim ahlakı yanısıra
başlıca şu ahlaki altyapıların da mevcut olması gerekir: (Bkz: Şekil-1.)
• Sistem ahlakı (organizasyonda kuralların, normların, standartların ahlaka uygun
olması),
• İnsan ahlakı (organizasyonda tüm çalışanların ahlaka uygun davranışlarda
bulunması),
Şekil-1 : Organizasyonel Ahlak İçin Gerekli Unsurlar
Özetle, organizasyonel ahlakı tesis etmek için; liderlik ahlakı, yönetim ahlakı,
sistem ahlakı, insan ahlakı vs. ahlaki altyapıların bütün olarak organizasyonda
mevcut olması gerekir.
Konuyu çok daha geniş olarak da ele alabiliriz. Örneğin, bir toplumda ahlakın
tesis edilmesi, bir organizasyonda ahlakı tesis etmekten çok daha geniş bir alan
olarak düşünülmelidir. Peki, toplumda ahlakı tesis etmek için ne(ler) gereklidir?
Temiz Toplum ya da Ahlaki Toplum düzeni oluşturmak için başlıca şu
alanlarda ahlakın tesis edilmesi şarttır:
G İ R D İ Ç I K T I
Y Ö N E T İ M A H L *gun I
LİDERLİK
AHLAKI
İNSAN
AHLAKI
SİSTEM
AHLAKI
ORGANİZASYONEL
AHLAK
• En başta toplumu oluşturan ailelerin ve bu ailede yetişen bireylerin ahlaklı olması
gerekir.
• Toplumun yönetildiği siyasal sistem ve aynı zamanda ekonomik sistemin ahlaki
olması gerekir.
• Toplumda mevcut tüm organizasyonların (kamusal organizasyonlar, özel
organizasyonlar ve gönüllü organizasyonlar) ahlaki ilke ve standartlar dahilinde
faaliyette bulunmaları gerekir.
• Toplumda mevcut tüm mesleklerde ( ticaret, sanayi ve hizmet sektöründeki tüm
meslekler vs.) mesleğini icra eden kişilerin ahlaka uygun davranmaları gerekir.
• Toplumu oluşturan tüm bireylerin ve kurumların ödev ve sorumluluk ahlakına
uygun hareket etmeleri gerekir.
Tüm bu açıklamalar çerçevesinde asıl vurgulamak ve ulaşmak istediğimiz
noktaya gelmiş bulunuyoruz:
Temiz Toplum (Ahlaki Toplum) düzeni oluşturmak için tüm bireylerin,
kurumların ve sistemin ahlaki ilke ve standartlara uygun davranmaları gerekir. Temiz
Toplum amacına ulaşmak için başlıca şu alanlarda ahlakın tesis edilmesi gerekir:
• Toplum ahlakı,
• Sistem ahlakı,
• Meslek ahlakı,
• Organizasyon ahlakı,
• Ödev ve sorumluluk ahlakı,
Tüm bu alanlarda ahlaki ilke ve standartlar oluşturulmadan ve ahlaka uygun
davranış ve eylemler olmadan, toplumda ahlaki düzenin tesis edilmesi çok güç olur.
Zira, bir alandaki ahlaki erezyon ve çöküntü diğer alanları da kolayca etkisi altına
alabilir. Bu anlamda ahlaksızlığı bir tür salgın hastalığa benzetebiliriz.
Yukarıdaki açıklamalarımızdan hareketle Toplam Ahlak (Total Ethics) adını
verdiğimiz kavrama ulaşmış bulunuyoruz. Toplam ahlak kavramını, toplumu oluşturan
tüm birey ve kurumların “bütünsel olarak” ahlaki ilke ve standartlara uygun hareket
etmesi anlamında kullanıyoruz. Toplumda ahlakı tesis etmek için de Toplam Ahlak
Yönetimi’nin uygulanması gerektiğine inanıyoruz.
TOPLAM AHLAK YÖNETİMİ
Toplam ahlak yönetimi, tüm organizasyonlarda ve tüm mesleklerde ahlaki ilke
ve kurallara uygun davranışlarda bulunmak ve aynı zamanda toplumda ödev ve
sorumluluk ahlakını kurumsallaştırmak için gereklidir.
Toplam ahlak yönetiminin üç temel boyutu bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla;
organizasyon ahlakı, meslek ahlakı, ödev ve sorumluluk ahlakıdır.
Bilindiği üzere, organizasyon, insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmet
üretmek için faaliyette bulunan bir örgüte verilen isimdir. Organizasyonlar amaçlarına
göre “kamu organizasyonu”ı, “özel organizasyon” ve “kar amacı gütmeyen gönüllü
organizasyon” olmak üzere gruplara ayrılabilir. Buradan hareketle, organizasyon
ahlakını kendi arasında şu şekilde sınıflandırabiliriz:
• Devlet ahlakı. Kamusal organizasyonlarda ahlaki ilke ve standartları ifade eder.
Devlet ahlakına “siyasal ahlak” ya da “piyasa dışı ahlak” adı da verilir.
• Şirket Ahlakı. Özel organizasyonlarda ahlaki ilke ve standartları ifade eder. Şirket
ahlakı aynı zamanda “firma ahlakı”, “işletme ahlakı” olarak da adlandırılmaktadır.
Organizasyon ahlakından sözedince doğal olarak “liderlik ve yönetim ahlakı”na
da değinmek gerekir. Zira, lider ve yönetim olmadan, organizasyon olmaz. Gerek
devlet yönetiminde, gerekse özel organizasyonların yönetiminde liderlik ve yönetim
ahlakı son derece önem taşımaktadır.
Toplam ahlak yönetiminin ikinci boyutu meslek ahlakıdır. “Profesyonel Ahlak”
olarak da adlandırılan meslek ahlakı, herhangi bir mesleğe ilişkin ahlaki ilke ve
standartları ifade eder. Her mesleğin kendine özgü özellikleri ve dolayısıyla ahlak
ilkeleri mevcuttur. Ticaret, sanayi, vs. alanında faaliyet gösteren kimselerden; serbest
meslek faaliyetini icra eden avukat, doktor, diş hekimi, mühendis gibi meslek
sahiplerine kadar tüm mesleki alanlarda ahlaki kuralların olması gereklidir. Bugün
sayısız meslek bulunmaktadır ve tüm bu mesleklerde ahlaki ilke ve standartlar
gereklidir.
Meslek ahlakını iş ahlakı ile karıştırmamak gerekir. İş ahlakı, iş dünyasındaki
ahlak ilke ve standartlarını ifade eder. İş ahlakı, dar anlamda “ticaret ahlakı” olarak da
adlandırılmaktadır.
Meslek ahlakının türleri olarak “medya ahlakı” ve “akademik ahlak” dan da
sözetmek gerekir. Medya ahlakı, kitle iletişim araçlarının (radyo, televizyon, gazete
vs.) kullanımındaki ahlaki ilke ve standartları ifade eder. Akademik ahlak ise eğitimöğretim
alanındaki ahlaki ilke ve standartlardır.
Toplam ahlak yönetiminin bir üçüncü boyutu ise “ödev ve sorumluluk
ahlakı”dır. Toplumda yaşayan bireylerin ve tüm organizasyonların (kamusal ve özel
organizasyonlar) yaptıkları işleriyle ilgili sorumlulukları ve bunun yanısıra iş dışında
topluma karşı olan sorumlulukları bulunmaktadır. Örneğin, işletmelerin vergilerini
doğru ve eksiksiz olarak ödemeleri, doğayı ve çevreyi korumaları vs. sorumluluk
ahlakına örnekler teşkil etmektedir. Aynı şekilde vatandaşların devlete karşı; devletin
de vatandaşlara karşı ödev ve sorumlulukları bulunmaktadır.
Bu açıklamalardan sonra şimdi toplam ahlak yönetiminin uygulanması konusu
ile ilgili olarak bazı bilgiler vermeye çalışalım.
Toplam ahlak yönetimini başarı ile uygulamak için sırasıyla şu işlerin
yapılması gereklidir:
1. İlk olarak toplam ahlak felsefesi konusunda üst yönetim bilgi sahibi olması önem
taşımaktadır.
2. İkinci olarak, toplam ahlak felsefesine üst yönetimin inancı ve bu konudaki
kararlılığı gereklidir.
Bu iki şart “vizyon” ve “misyon” olarak adlandırılabilir. Daha açık olarak ifade
etmek gerekirse, öncelikle organizasyonda ahlak konusunda bir vizyona ve bu
vizyona ulaşma kararlılığını ortaya koymuş olan bir “misyon”a ihtiyaç vardır. Her ikisi
olmadan toplam ahlak yönetimini organizasyonda başarı ile uygulamak mümkün
değildir.
3. Üçüncü olarak toplam ahlak yönetiminin organizasyonda ne şekilde
uygulanacağına ilişkin planlamanın yapılması gereklidir. Bu üçüncü aşama “strateji
oluşturma“ aşamasıdır. Toplam ahlak yönetimi konusunda stratejik planlama son
derece önem taşımaktadır.
4. Dördüncü olarak, toplam ahlak yönetimi konusunda organizasyonda kurumsal
yapılanmanın (örgütlenmenin) gerçekleştirilmesi gerekir.
5. Tüm bu işlemlerin ardından toplam ahlak yönetiminin organizasyonda
uygulanmasına başlanılmalıdır.
6. Son aşama ise ahlak konusunda sürekli gelişme ve iyileştirme çalışmalarının
olduğu aşamadır. Ahlak, sadece bazı yasalar ya da kurallar ile sağlanamaz.
Organizasyonda ahlak konusunda sürekli bir çabanın olması gerekir.
TEMİZ TOPLUM İÇİN TOPLAM AHLAK
Toplam ahlak felsefesi, Temiz Toplum (Ahlaki Toplum) düzeni oluşturabilmek
için sosyal yapıyı oluşturan tüm bireylerin, mesleklerin ve kurumların bütünsel olarak
ahlak ilke ve standartlara uygun hareket etmelerinin önemi üzerinde durmaktadır.
Sosyal düzenin sadece bir alanında ahlakı tesis etmek yeterli değildir. Örneğin, bir
toplumda iş ahlakının oluşturulması tek başına çok anlamlı olmayabilir. Eğer sosyal
yapı içindeki diğer kurumlarda ahlaki yozlaşma sözkonusu ise bu, ister istemez diğer
alanlara da yayılma tehlikesi gösterir. Bu nedenle amaç, toplumu oluşturan tüm birey,
meslek ve kurumlarda ahlakı tesis etmektir.
Toplam ahlak yönetimini uygulamaya geçmeden önce “toplam ahlak
felsefesi”ni anlamak ve kavramak büyük önem taşımaktadır. Toplam ahlak
konusunda başlıca şu ilkelerin benimsenmesi gerekir.
• Ahlak toplumun temelidir. Ahlak ve erdemin olmadığı yerde toplumda
dejenerasyon başlar.
• Ahlakın tek bir boyutu değil, tüm boyutları aynı derecede önemlidir ve toplumda
ahlakı tesis etmek için gereklidir. Ekonomik ahlak, siyasal ahlak, sosyal ahlak,
ekolojik ahlak ve sorumluluk ahlakı boyutlarının dikkate alınması son derece
önemlidir.
• Birey ve aile ahlakının yüksek olduğu toplumlarda eğer sistem ahlakı tesis
edilmemiş ise o takdirde bireylerin zaman içerisinde gayri ahlaki davranış ve
eylemlere yönelmeleri kaçınılmaz olabilir. Örneğin, mülkiyet özgürlüğünün
olmadığı bir toplumda bireyler ortak mülkiyeti kötü kullanabilir ya da şartlar
elverdiği ölçüde ortak mülkiyetin bir bölümünü ya da tamamını gizli yollardan kendi
mülkiyetlerine geçirmeye çalışabilirler. Aynı şekilde temel hak ve özgürlüklerin
güvence altına alınmamış olduğu bir toplumda devlet adına güç ve yetki sahibi
olan kişilerin ve bazı nüfuz sahibi özel kişi ve kurumların gayri-ahlaki
davranışlarda bulunmaları sözkonusu olabilir.
• Liderlik ahlakının tesis edilmemiş olduğu bir toplumda bireylerin ahlaka uygun
davranmaları beklenemez. Liderlik ahlakının olmadığı herhangi bir
organizasyonda, organizasyon üyeleri de (hissedarlar, yöneticiler,çalışanlar vs.)
zamanla ahlaka uygun olmayan davranışlara yönelebilirler.
• Organizasyonda liderlik ahlakı, yönetim ahlakı, insan ahlakı ve sistem ahlakı bir
bütündür. Birinin mevcut olmaması organizasyon ahlakının bozulmasına neden
olabilir. Tüm bu saydığımız unsurların tamamı önemlidir ve birbirini etkiler.
KAYNAKLAR#
AKTAN, Coşkun Can., Ahlaki Yeniden Yapılanma ve Toplam Ahlaka Doğru (1) :
Ahlak ve Ahlak Felsefesi, İstanbul: Arı Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği, 1999.
AKTAN, Coşkun Can., Ahlaki Yeniden Yapılanma ve Toplam Ahlaka Doğru (2):
Meslek Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk, İstanbul: Arı Düşünce ve Toplumsal Gelişim
Derneği, 1999.
AKTAN, Coşkun Can., Ahlaki Yeniden Yapılanma ve Toplam Ahlaka Doğru (3):
Siyasal Ahlak, İstanbul: Arı Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği, 1999.
AKTAN, Coşkun Can., Ahlaki Yeniden Yapılanma ve Toplam Ahlaka Doğru (4):
Toplam Ahlak Yönetimi, İstanbul: Arı Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği, 1999.
14
# Bu makale tarafımızdan yazılan ve Arı Düşünce ve Toplumsal Gelişim Derneği tarafından
yayınlanan dört monografinin özetidir. Daha geniş bibliyografya için yukarıda belirtilen
çalışmalarımıza müracaat edilmelidir.
Bu mesaj mavikırmızı tarafından düzenlendi. Düzenleme zamanı: 14.03.2007 - 18:01
Cesurduk herkes kadar
Geçtik Gökkuşağının altından
Sakınmadan, ıslanmadan.
Umudumuz Sevgiydi, Maviydi, Deniz''di
Korkmadık kırmızıya boyanmaktan..
0
